Liên quan của EC với nhu cầu phân bón của cây trồng.

Thứ tư - 20/11/2024 21:07 290 0

Hiểu đúng, đủ về EC đất để qua đó trên cơ sở tính chất của đất, của từng loại cây trồng để ta lựa chọn xác định loại phân bón, hàm lượng trong mỗi lần bón để sử dụng là điều rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng.

Liên quan của EC với nhu cầu phân bón của cây trồng.

Như chúng ta biết, EC là chỉ số đo độ dẫn điện của đất. Khi các ion ở dạng linh động trong đất nhiều thì EC của đất có giá trị cao, khi trong đất có nhiều phân bón hóa học nhưng ở dạng không linh động, nghĩa là không thể di chuyển đến rễ cây mà bị đất hấp phụ, giữ chặt thì chỉ số EC thấp. Thông thường khi ta bón phân vào đất thì EC đo được sẽ tăng lên, điều này còn tùy thuộc loại phân, hàm lượng, số lượng. Vì vậy, lựa chọn loại phân để bón là yếu tố quan trọng, các loại phân khác nhau, trên các nền đất, tính chất đất khác nhau phân bón vào đất cây trồng đều sử dụng ở mức độ khác nhau. Ngoài rửa trôi, thấm sâu, bốc hơi,… thì yếu tố keo đất giữ lại cũng là một trong những nhân tố làm giảm hiệu quả trong sử dụng phân bón phổ biến hiện nay.
Độ cân bằng pH trong đất cũng được xem là quan trọng quyết định đến độ kiềm và axit của đất. Nhờ vậy, mà các nguyên tố vi lượng đang bị bó chặt ở trong đất sẽ có thể được giải phóng ra bên ngoài giúp cây trồng hấp thu một cách tốt hơn. Đặc biệt vai trò của hợp chất Humic quy định sự tích trữ cũng như giải phóng các dưỡng chất có bên trong đất. Nhờ vậy, quá trình trao đổi các cation (CEC) lớn hơn sẽ xảy ra khi mà các hợp chất này xuất hiện trong đất. Các phân tư dinh dưỡng thực vật mang điện tích dương không bị thất thoát.Humic không phải là phân bón. Đồng thời chúng chính là chất xúc tác giúp kích hoạt cũng như vận chuyển phân bón cực kỳ tuyệt vời cho cây trồng. Bởi axit Humic giúp bẻ gãy các liên kết giữa các chất dinh dưỡng tồn tại ở trong đất giúp cây có thể dễ dàng hấp thụ hơn. Axit Humic là nền tảng của tất cả các đất đai màu mỡ. Trong nhiều năm, axit humic tích lũy trong đất để giúp đất tăng khả năng giữ chất dinh dưỡng, khả năng giữ nước, là nguồn thức ăn cho các vi sinh vật có lợi cho đất. Đây là cách để giảm thiểu tổn thất chất dinh dưỡng để duy trì độ phì nhiêu của đất và đảm bảo phát triển bền vững của ngành trồng trọt. Cùng với acid humic, Acid Fulvic có khả năng chuyển các chất dinh dưỡng khó hấp thu sang dạng sinh học, giúp dễ dàng thấm qua màng bán thấm của tế bào. Tuy nhiên, chưa dừng lại ở đó, Acid Fulvic cũng tác động làm tăng sự nhạy cảm của thành tế bào. Điều này giúp các chất dinh dưỡng càng được tổng hợp mạnh mẽ hơn, hấp thụ mạnh mẽ hơn. Cây trồng từ đó cũng luôn khỏe mạnh do được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng. Acid Fulvic dễ dàng tạo phức với các khoáng chất và cây trồng có thể hấp thu các khoáng chất này qua thành tế bào, thậm chí, những chất khoáng ít tính linh động như Fe, P,… Ngoài ra, các vitamin, coenzyme, auxin,... và rất nhiều các kháng sinh khác cũng được Acid Fulvic hòa tan một cách dễ dàng. Đây là ưu điểm không thể phủ nhận của Acid Fulvic trong việc làm tăng sức đề kháng cho cây trồng.
Chúng ta biết rằng, đất lúa cao sản bị ngập nước thường xuyên nên các loại phân có gốc Nitrat bón xuống lúa ngập nước là không thích hợp, vì dễ bị mất đạm do quá trình phản nitrát hoá. Đất phèn bị ngộ độc sunfat nên tránh sử dụng phân có gốc S04^-. Đất mặn tránh dùng phân có gốc Cl. Đất kiềm đạm rất dễ bay hơi, nên hạn chế dùng phân Ure cho chân đất này.
Bảng 1. Yếu tố dinh dưỡng đa-trung lượng ở dạng được cây trồng sử dụng

Chất dinh dưỡng	Dạng được sử dụng
Carbon	CO₂
Oxy	H₂O
Hydro	H₂O
Nitro	NO₃-, NH₄+
Phospho	H₂PO₄ & HPO₄^2-
Kali	K⁺
Can xi	Ca₂+

Bảng 2. Yếu tố dinh dưỡng vi lượng ở dạng được cây trồng sử dụng

Yếu tố	Ký hiệu	Nguồn	Dạng cây trồng sử dụng
Sắt	Fe	Đất	Fe²⁺
Mangan	Mn	Đất	Mn²⁺
Boron	B	Đất	H₂B0₃^-
Molybden	Mo	Đất	MoO₄²-
Đồng	Cu	Đất	Cu²⁺
Kẽm	Zn	Đất	Zn²⁺
Clo	Cl	Đất	Cl^-

Dó đó, chỉ số EC có giá trị chỉ ra lượng dinh dưỡng trong đất cây có thể sử dụng được. Cho dù có bón phân nhiều vào đất nhưng khi EC thấp, nghĩa là các ion của các nguyên tố dinh dưỡng không ở dạng linh động, điều đó có nghĩa là các nguồn dinh dưỡng không thể dịch chuyển trong đất để đến rễ cây trồng. Dưới đây là minh họa cho quá trình di chuyển dinh dưỡng trong đất đến rễ của cây trồng.

Vì vậy, khi chỉ số EC trong đất rất thấp có nghĩa là độ linh động của các ion dinh dưỡng thấp. Điều đó giải thích tại sao phân bón đưa xuống đất thừa thãi mà cây vẫn còi cọc, rụng quả như thiếu dinh dưỡng. Số liệu dưới đây cho thấy chỉ số EC thích hợp cho một số loại cây trồng.

Phân cấp độ mặn của đất theo độ dẫn điện (EC) (Maas và Hoffman, 1977)

Độ mẫn cảm với muối trong đất của cây	EC (dS/m)	Độ mặn của đất
Cây rất mẫn cảm	< 0,95	Rất ít mặn
Cây mẫn cảm vừa	0,95 – 1,90	Mặn ít
Chịu mặn kém	2,0 – 4,5	Mặn trung bình
Chịu mặn vừa	4,6 – 7,7	Mặn vừa
Chịu mặn cao	7,8 – 12,2	Mặn nhiều
Quá mặn đối với cây	> 12,2	Rất mặn

Một số kết quả nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, cây thanh long, chỉ số đo nằm trong khoảng 0.5-0.7 là lý tưởng, nếu EC đất thấp hơn 0.5 là thiếu chất, trên 0.7 thì thừa dinh dưỡng, việc cho cây thanh long “ăn” nên đều đặn, và mỗi lần một ít. Nếu EC nhỏ hơn 0.3 dẫn đến thiếu dinh dưỡng, nếu EC lớn hơn 0.7, thì dinh dưỡng thừa, bay hơi, … lãng phí thậm chí gây héo và chết cây. Dưới đây là yêu cầu tối ưu về EC của một số cây trồng để chúng ta quan tâm tư vấn trong lựa chọn, sử dụng phân bón.

Cây trồng	EC (ms/cm)
Cẩm chướng	2,4 – 5,0
Địa lan	0,6 – 1,5
Hoa hồng	1,5 – 2,4
Cà chua	2,4 – 5,0
Xà lách	0,6 – 1,5
Xà lách xoong	0,6 – 1,5
Cây chuối	1,5 – 2,4
Cây dứa	2,4 – 5,0
Dâu tây	1,5 – 2,4
Ớt	1,5 – 2,4

Như vậy, hiểu đúng, hiểu đủ về EC đất để qua đó trên cơ sở tính chất của đất, của từng loại cây trồng để ta lựa chọn xác định loại phân bón, hàm lượng trong mỗi lần bón để sử dụng là điều rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng.

Tác giả bài viết: PDH