CHI CỤC TRỒNG TRỌT VÀ BẢO VỆ THỰC VẬT TỈNH NGHỆ AN
Chủ động tìm kiếm giải pháp để phòng trừ bệnh chết héo do nấm Ceratocystis manginecans hại cây keo nguyên liệu.
Bộ phận bảo vệ thực vật, Chi cục đã chủ động, sáng tạo quan tâm triển khai đồng bộ một số giải pháp để kịp thời xác lập cơ sở khoa học thực tiễn để hướng dẫn người trồng keo nguyên liệu nói riêng, cây lầm nghiệp nói chung khai thác rừng trồng bền vững và có hiệu quả kinh tế cao.
Chi cục đã chủ động tìm kiếm giải pháp để phòng trừ bệnh chết héo do nấm Ceratocystis manginecans hại cây keo nguyên liệu.
Tính từ năm 2019 đến nay Nghệ An có diện tích rừng keo nguyên liệu đạt 146 - 190 ngàn ha phân bố ở hầu hết các huyện, thị trên địa bàn cả tỉnh. Diện tích trồng keo hàng năm trên địa bàn tỉnh từ trên dưới 17.000 ha và xu hướng không ngừng được mở rộng trong thời gian tới do người dân chuyển đổi từ các cây trồng khác kém hiệu quả. Rừng keo nguyên liệu với các loài keo lá tràm, keo lai, keo tai tượng là những cây trồng chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế cao với giá trị trên 1.100 tỷ, chiếm tỷ trọng GDP của tỉnh đạt 3,56%/năm. Quan trọng hơn cả là rừng keo nguyên liệu đã tạo ra công ăn việc làm cho hàng vạn lao động nghề rừng, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, ổn định kinh tế xã hội của tỉnh.
Tuy vậy, do đặc điểm trồng rừng thuần loài, đều tuổi, diện tích lớn lại liền vùng, liền giải tạo điều kiện thuận lợi để sâu bệnh phát sinh, phát triển, gây hại với các tác nhân như: sâu nâu vạch xám, sâu túi nhỏ, mối, mọt, câu cấu, châu chấu, bệnh phấn trắng, bệnh đốm lá, bệnh phấn hồng, bệnh đai bách, bệnh khô cành ngọn, chuột,... Đặc biệt nổi lên và gây hại chủ yếu trên diện rộng do bệnh chết héo gây ra gây hại rừng trên tất cả các thời kỳ từ khi trồng đến khi thu hoạch. Như vậy, đối tượng gây hại nguyên trọng nhất hiện nay và trong thời gian tới là bệnh chết héo cây keo nguyên liệu do nấm Ceratocystis manginecans thuộc họ Ophiostomataceae, bộ Ophiostomatales, lớp nấm túi Ascomycetes gây ra.
Thời điểm vào cuối năm 2013, bệnh chết héo được phát hiện trên địa bàn tỉnh Nghệ An, tại thời điểm đó bệnh phát sinh và gây hại rải rác trong rừng tại một số địa phương có diện tích lớn. Đến đầu năm 2020 hầu hết diện tích rừng keo nguyên liệu đều bị nhiễm bệnh chết héo ở mức độ khác nhau, trong đó, thống kê tại một huyện trọng điểm diện tích rừng bị nhiễm bệnh 2.959,0 ha, trong đó nhiễm nhẹ 2.298,0 ha, trung bình 507,0 ha, nặng 154,0 ha. Nguyên nhân là do giống cây trồng trên địa bàn tỉnh chủ yếu là các giống BV10, BV 16, BV32, keo lá tràm, keo tai tượng,... đã trồng lâu năm, trồng lặp đi lặp lại nhiều luân kỳ trên cùng nền đất không được luân canh. Mặt khác biện pháp canh tác chưa đảm bảo kỹ thuật, chủ yếu quảng canh chưa áp dụng tiến bộ kỹ thuật và đặc biệt là việc trang bị kiến thức cho bà con nông dân còn hạn. Do đó, mức độ thiệt hại khi thu hoạch trung bình 10 - 20%, cục bộ lên đến 30% hoặc cao hơn. Dưới đây là một số hình ảnh cán bộ kỷ thuật kiểm tra hiện tượng chết héo trên cây keo nguyên liệu tại Tân Kỳ, Nghệ An.
Như vậy, với việc trồng thuần loài trên diện rộng, nhiều chu kỳ nối tiếp trên cùng một diện tích làm xuất hiện, gia tăng mức độ gây hại ngày càng lớn đe dọa diện tích rừng trồng cũng như nguy cơ có thể xuất hiện bùng phát dịch. Chính vì lẽ đó, việc đề xuất một số giải pháp để sớm ngăn chặn là điều cần thiết cần được quan tâm để tổ chức thực hiện. Chúng ta đều biết, thời gian những năm trước đây việc râu róm hại thông làm chết rừng thông tuổi nhỏ, giảm sản lượng mủ rừng thông tuổi lớn thậm chí “cháy rừng thông” hàng loạt do sâu róm xuất hiện, gây hại đã xảy ra. Sau quá trình sử sụng thuốc để kiểm soát sâu róm hại thông việc chuyển hẳn sang phương thức hỗ trợ thuốc trừ sâu sinh học trong thời gian gần đây đã góp phần kiểm soát tốt sâu róm gây hại trên thông. Do đó, bài học kinh nghiệm được nhận định rút ra đó chính là việc ứng dụng thuốc trừ sâu róm thông sinh học (Boverin, BT, BTV,..) đã kiểm soát tốt sâu róm thông trước khi bùng phát thành dịch. Quan trọng nhất, việc áp dụng liên tục thuốc trừ sâu sinh học để phòng, trừ đã góp phần duy trì, phát triển được hệ sinh thái trong các rừng thông. Nhờ có hệ sinh thái trong rừng thông phát triển cân bằng, các thiên địch của sâu róm thông nói riêng sâu bệnh hại thông khác nói chung được duy trì trạng thái cân bằng ở nhiều khu vực trồng thuần loài thông trên diện tích lớn.
Ảnh vườn keo giống lấy hom và vườn ươm hom keo giống tại Tân Kỳ
Trước thực trạng đó, chi cục TT&BVTV Nghệ An đã tiến hành nhiều biện pháp phòng trừ sớm bệnh chết héo trên keo nguyên liệu từ đó tổng kết, đánh giá tuyên truyền, hướng dẫn biện pháp cụ thể để người trồng rừng biết tổ chức phòng trừ kịp thời, có hiệu quả cao như:
Trên phương châm ngăn chặn sớm, ngăn chặn từ đầu để giảm thiểu chí phí phòng trừ bệnh, tăng hiệu quả trong sử dụng thuốc BVTV phải phun trên rừng. Phòng BVTV, Chi cục đã thực hiện hỗ trợ thuốc hộ ông Nguyễn Đình Cương, xã Tân Hương, huyện Tân Kỳ sản xuất, cung ứng giống keo ứng dụng thuốc đặc hiệu là Antracol 70WP để phòng trừ ngay trên vườn cây bố mẹ (0,5 ha vườn sản xuất hom giống), vườn ươm cây giống (công suất 500.000 hom giống/năm). Đây là thuốc trừ bệnh phổ rộng, dạng bột thấm nước, với độ phủ tốt và bám dính cao trên bề mặt lá khi phun, có chứa kẽm Zinc giúp lá thẳng đứng và quang hợp tốt hơn, giúp cây phát triển xanh tốt. Thuốc trừ nấm bệnh dạng tiếp xúc, có tác động đa điểm lên tế bào của nấm gây bệnh, vì vậy nấm rất khó kháng thuốc. Đồng thời thuốc có tác dụng tạo áo giáp kẽm bảo vệ cây trồng. Nhờ bổ sung vi lượng kẽm dễ tiêu nên thuốc Antracol 70WP ngoài trừ nấm bệnh còn có tác dụng kích thích mạnh sự sinh trưởng, phát triển, giúp lá xanh, cứng cây, bộ lá thẳng, đồng thời làm tăng khả năng chống chịu bệnh của cây.
Ảnh cán bộ kỷ thuật hỗ trợ, hướng dẫn , chủ hộ sản xuất giống sử dụng thuốc
Bên cạnh hỗ trợ, hướng dẫn phòng trừ bệnh trên vườn bố mẹ lấy hom giống, vườn giam hom keo giống. Xác định Niko 72WP là thuốc trừ nấm hỗn hợp (hoạt chất Mancozeb và Cymoxanil) có tác dụng nội hấp, lưu dẫn, phòng trừ phổ rộng, phòng trừ được nhiều loại nấm bệnh gây ra, có hiệu lực cao, kéo dài khi được phun phòng sớm. Để cô lập mầm bệnh, tiêu diệt nấm Ceratocystis manginecans gây bệnh chết héo trên keo. Chi cục đã trực tiếp hộ ông Lê Đình Hiên, xã Nghĩa Hành, huyện Tân Kỳ có 11ha trồng keo, trong đó có 04 ha keo mới trồng năm 1 bị bệnh hại nặng để hướng dẫn, hỗ trợ thuốc thực hiện phòng trừ đánh giá hiệu lực thuốc.
Như vậy, do Nghệ An là một trong những địa phương chịu tác động trực tiếp, chịu ảnh hưởng lớn của BĐKH nên nguy cơ phát sinh bất thường, không theo quy luật,… của nhiều đối tượng sâu bệnh hại cho rừng trồng đặc biệt là rừng trồng thuần loài liên tục nhiều chu kỳ là rất lớn trong đó có đối tượng chết héo trên keo. Bộ phận bảo vệ thực vật, Chi cục đã chủ động, sáng tạo quan tâm triển khai đồng bộ một số giải pháp nói trên để kịp thời xác lập cơ sở khoa học thực tiễn để hướng dẫn người trồng keo nguyên liệu nói riêng, cây lầm nghiệp nói chung khai thác rừng trồng bền vững và có hiệu quả kinh tế cao là việc làm kịp thời, thiết thực.
Tính từ năm 2019 đến nay Nghệ An có diện tích rừng keo nguyên liệu đạt 146 - 190 ngàn ha phân bố ở hầu hết các huyện, thị trên địa bàn cả tỉnh. Diện tích trồng keo hàng năm trên địa bàn tỉnh từ trên dưới 17.000 ha và xu hướng không ngừng được mở rộng trong thời gian tới do người dân chuyển đổi từ các cây trồng khác kém hiệu quả. Rừng keo nguyên liệu với các loài keo lá tràm, keo lai, keo tai tượng là những cây trồng chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế cao với giá trị trên 1.100 tỷ, chiếm tỷ trọng GDP của tỉnh đạt 3,56%/năm. Quan trọng hơn cả là rừng keo nguyên liệu đã tạo ra công ăn việc làm cho hàng vạn lao động nghề rừng, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, ổn định kinh tế xã hội của tỉnh.
Tuy vậy, do đặc điểm trồng rừng thuần loài, đều tuổi, diện tích lớn lại liền vùng, liền giải tạo điều kiện thuận lợi để sâu bệnh phát sinh, phát triển, gây hại với các tác nhân như: sâu nâu vạch xám, sâu túi nhỏ, mối, mọt, câu cấu, châu chấu, bệnh phấn trắng, bệnh đốm lá, bệnh phấn hồng, bệnh đai bách, bệnh khô cành ngọn, chuột,... Đặc biệt nổi lên và gây hại chủ yếu trên diện rộng do bệnh chết héo gây ra gây hại rừng trên tất cả các thời kỳ từ khi trồng đến khi thu hoạch. Như vậy, đối tượng gây hại nguyên trọng nhất hiện nay và trong thời gian tới là bệnh chết héo cây keo nguyên liệu do nấm Ceratocystis manginecans thuộc họ Ophiostomataceae, bộ Ophiostomatales, lớp nấm túi Ascomycetes gây ra.
Thời điểm vào cuối năm 2013, bệnh chết héo được phát hiện trên địa bàn tỉnh Nghệ An, tại thời điểm đó bệnh phát sinh và gây hại rải rác trong rừng tại một số địa phương có diện tích lớn. Đến đầu năm 2020 hầu hết diện tích rừng keo nguyên liệu đều bị nhiễm bệnh chết héo ở mức độ khác nhau, trong đó, thống kê tại một huyện trọng điểm diện tích rừng bị nhiễm bệnh 2.959,0 ha, trong đó nhiễm nhẹ 2.298,0 ha, trung bình 507,0 ha, nặng 154,0 ha. Nguyên nhân là do giống cây trồng trên địa bàn tỉnh chủ yếu là các giống BV10, BV 16, BV32, keo lá tràm, keo tai tượng,... đã trồng lâu năm, trồng lặp đi lặp lại nhiều luân kỳ trên cùng nền đất không được luân canh. Mặt khác biện pháp canh tác chưa đảm bảo kỹ thuật, chủ yếu quảng canh chưa áp dụng tiến bộ kỹ thuật và đặc biệt là việc trang bị kiến thức cho bà con nông dân còn hạn. Do đó, mức độ thiệt hại khi thu hoạch trung bình 10 - 20%, cục bộ lên đến 30% hoặc cao hơn. Dưới đây là một số hình ảnh cán bộ kỷ thuật kiểm tra hiện tượng chết héo trên cây keo nguyên liệu tại Tân Kỳ, Nghệ An.
Như vậy, với việc trồng thuần loài trên diện rộng, nhiều chu kỳ nối tiếp trên cùng một diện tích làm xuất hiện, gia tăng mức độ gây hại ngày càng lớn đe dọa diện tích rừng trồng cũng như nguy cơ có thể xuất hiện bùng phát dịch. Chính vì lẽ đó, việc đề xuất một số giải pháp để sớm ngăn chặn là điều cần thiết cần được quan tâm để tổ chức thực hiện. Chúng ta đều biết, thời gian những năm trước đây việc râu róm hại thông làm chết rừng thông tuổi nhỏ, giảm sản lượng mủ rừng thông tuổi lớn thậm chí “cháy rừng thông” hàng loạt do sâu róm xuất hiện, gây hại đã xảy ra. Sau quá trình sử sụng thuốc để kiểm soát sâu róm hại thông việc chuyển hẳn sang phương thức hỗ trợ thuốc trừ sâu sinh học trong thời gian gần đây đã góp phần kiểm soát tốt sâu róm gây hại trên thông. Do đó, bài học kinh nghiệm được nhận định rút ra đó chính là việc ứng dụng thuốc trừ sâu róm thông sinh học (Boverin, BT, BTV,..) đã kiểm soát tốt sâu róm thông trước khi bùng phát thành dịch. Quan trọng nhất, việc áp dụng liên tục thuốc trừ sâu sinh học để phòng, trừ đã góp phần duy trì, phát triển được hệ sinh thái trong các rừng thông. Nhờ có hệ sinh thái trong rừng thông phát triển cân bằng, các thiên địch của sâu róm thông nói riêng sâu bệnh hại thông khác nói chung được duy trì trạng thái cân bằng ở nhiều khu vực trồng thuần loài thông trên diện tích lớn.
Ảnh vườn keo giống lấy hom và vườn ươm hom keo giống tại Tân Kỳ
Trước thực trạng đó, chi cục TT&BVTV Nghệ An đã tiến hành nhiều biện pháp phòng trừ sớm bệnh chết héo trên keo nguyên liệu từ đó tổng kết, đánh giá tuyên truyền, hướng dẫn biện pháp cụ thể để người trồng rừng biết tổ chức phòng trừ kịp thời, có hiệu quả cao như:
Trên phương châm ngăn chặn sớm, ngăn chặn từ đầu để giảm thiểu chí phí phòng trừ bệnh, tăng hiệu quả trong sử dụng thuốc BVTV phải phun trên rừng. Phòng BVTV, Chi cục đã thực hiện hỗ trợ thuốc hộ ông Nguyễn Đình Cương, xã Tân Hương, huyện Tân Kỳ sản xuất, cung ứng giống keo ứng dụng thuốc đặc hiệu là Antracol 70WP để phòng trừ ngay trên vườn cây bố mẹ (0,5 ha vườn sản xuất hom giống), vườn ươm cây giống (công suất 500.000 hom giống/năm). Đây là thuốc trừ bệnh phổ rộng, dạng bột thấm nước, với độ phủ tốt và bám dính cao trên bề mặt lá khi phun, có chứa kẽm Zinc giúp lá thẳng đứng và quang hợp tốt hơn, giúp cây phát triển xanh tốt. Thuốc trừ nấm bệnh dạng tiếp xúc, có tác động đa điểm lên tế bào của nấm gây bệnh, vì vậy nấm rất khó kháng thuốc. Đồng thời thuốc có tác dụng tạo áo giáp kẽm bảo vệ cây trồng. Nhờ bổ sung vi lượng kẽm dễ tiêu nên thuốc Antracol 70WP ngoài trừ nấm bệnh còn có tác dụng kích thích mạnh sự sinh trưởng, phát triển, giúp lá xanh, cứng cây, bộ lá thẳng, đồng thời làm tăng khả năng chống chịu bệnh của cây.
Để kiểm soát bệnh chết héo keo trên vườn ươm cây giống trước khi xuất trồng và phòng trừ bệnh chết héo kéo trên rừng trồng. Bên cạnh hỗ trợ thuốc Niko 72WP, hướng dẫn kỷ thuật sử dụng thuốc cán bộ BVTV, Chi cục đã phối hợp hướng dẫn chủ hộ sản xuất giống cách thức ghi chép địa chỉ, điện thoại người mua keo giống để cán bộ tiếp nhận và trực tiếp truy nguồn kiểm tra lô cây giống người mua trồng sau 1 năm, 2 năm và 3 năm trực tiếp đánh giá kết quả, hiệu quả phòng trừ sớm, phòng trừ chủ động để thực hiện tuyên truyền hướng dân ứng dụng.
Ảnh cán bộ kỷ thuật hỗ trợ, hướng dẫn , chủ hộ sản xuất giống sử dụng thuốc
Bên cạnh hỗ trợ, hướng dẫn phòng trừ bệnh trên vườn bố mẹ lấy hom giống, vườn giam hom keo giống. Xác định Niko 72WP là thuốc trừ nấm hỗn hợp (hoạt chất Mancozeb và Cymoxanil) có tác dụng nội hấp, lưu dẫn, phòng trừ phổ rộng, phòng trừ được nhiều loại nấm bệnh gây ra, có hiệu lực cao, kéo dài khi được phun phòng sớm. Để cô lập mầm bệnh, tiêu diệt nấm Ceratocystis manginecans gây bệnh chết héo trên keo. Chi cục đã trực tiếp hộ ông Lê Đình Hiên, xã Nghĩa Hành, huyện Tân Kỳ có 11ha trồng keo, trong đó có 04 ha keo mới trồng năm 1 bị bệnh hại nặng để hướng dẫn, hỗ trợ thuốc thực hiện phòng trừ đánh giá hiệu lực thuốc.
Như vậy, do Nghệ An là một trong những địa phương chịu tác động trực tiếp, chịu ảnh hưởng lớn của BĐKH nên nguy cơ phát sinh bất thường, không theo quy luật,… của nhiều đối tượng sâu bệnh hại cho rừng trồng đặc biệt là rừng trồng thuần loài liên tục nhiều chu kỳ là rất lớn trong đó có đối tượng chết héo trên keo. Bộ phận bảo vệ thực vật, Chi cục đã chủ động, sáng tạo quan tâm triển khai đồng bộ một số giải pháp nói trên để kịp thời xác lập cơ sở khoa học thực tiễn để hướng dẫn người trồng keo nguyên liệu nói riêng, cây lầm nghiệp nói chung khai thác rừng trồng bền vững và có hiệu quả kinh tế cao là việc làm kịp thời, thiết thực.
Tác giả bài viết: Duy Hải, chi cục TT&BVTV
Ý kiến bạn đọc
Danh mục
Thống kê truy cập
- Đang truy cập8
- Hôm nay1,805
- Tháng hiện tại6,379
- Tổng lượt truy cập7,605,948
Video Clip