Phòng trừ hiệu quả chuột, ốc bươu vàng trên lúa vụ Xuân năm 2024 ngay từ đầu vụ

Vụ Xuân là vụ sản xuất chính, có ý nghĩa quyết định đến mục tiêu sản lượng lương thực cả năm. Trong năm 2024, toàn tỉnh có kế hoạc gieo cấy trên 90.500 ha lúa với mục tiêu năng suất 67,98 tạ/ha, sản lượng615.250 tấn. Để thực hiện và hoàn thành được mục tiêu kế hoạch trên thì bên cạnh việc tập trung chỉ đạo thực hiện tốt các khâu kỹ thuật như: Thời vụ gieo cấy, cơ cấu giống, điều tiết nước, kỹ thuật chăm sóc  thì việc phát hiện và phòng trừ kịp thời, hiệu quả sâu bệnh hại đóng vai trò rất quan trọng trong bảo vệ và thực hiện thành công chỉ tiêu, kế hoạch sản xuất.
Trong các sinh vật gây hại chính trên lúa Xuân thì Chuột và ốc buơu vàng những đối tượng có thể gây ra thiệt hại lớn đối với sản xuất. Trong vụ lúa Xuân 2023, toàn tỉnh đã có trên 2.367 ha bị chuột gây hại, 1.700 ha nhiễm ốc bươu vàng. Sự gây hại của chuột và ốc bươu vàng thời kỳ đầu vụ có thể làm khuyết mật độ, thâm chí một số diện tích bị hại nặng phải gieo cấy lại.
Trong phòng trừ chuột, ốc buơu vàng thì thời gian đầu vụ sản xuất (vệ sinh đồng ruộng, lấy nước, làm đất, trước khi gieo cấy) là thời điểm thích hợp nhất để thực hiện và phát huy hiệu quả của các biện pháp phòng trừ trên diện rộng. Vì vậy thời kỳ đầu vụ là thời điểm chúng ta cần tập trung chỉ đạo, thực hiện lựa chọn và áp dụng động bộ các biện pháp kỹ thuật nhằm phòng trừ kịp thời, hiệu quả, ngăn ngừa nguy cơ chuột, ốc bươu vàng bùng phát mật độ gây thiệt hại nặng trên diện rộng đối với lúa vụ Xuân năm 2024. Cụ thể:
1. Các biện pháp kỹ thuật diệt chuột
- Biện pháp canh tác: 
Trước khi gieo trồng cần tập trung tuyên truyền, hướng dẫn nông dân thực hiện tốt vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây trồng, làm sạch cỏ ven bờ, phát quang bờ bụi, tìm phá các hang ổ chuột kết hợp với việc tổ chức diệt chuột đồng loạt ngay rừ đầu vụ. 
Dùng nilon để che phủ mạ để vừa chống rét đồng thời ngăn ngừa chuột gây hại.
- Biện pháp thủ công và sinh học diệt chuột: 
Phát động các đợt bắt diệt chuột trên diện rộng vào thời kỳ làm đất, lấy nước vào ruộng và duy trì thường xuyên trong suốt vụ sản xuất bằng các biện pháp như: Đào bắt, bẫy kẹp vạn năng, bẫy bán nguyệt bẫy sập, bẫy hom, bẫy dính,... để bắt diệt. 
Khuyến khí bảo vệ, phát triển đàn mèo, bảo vệ các thiên địch tự nhiên của chuột như rắn, chim cú mèo,...
- Biện pháp sử dụng thuốc hóa học diệt chuột
+ Chỉ sử dụng các thuốc diệt chuột trong danh mục thuốc bảo vệ thực vật được pháp sử dụng tại Việt Nam, trong đó ưu tiên lựa chọn các thuốc ít độc với người, vật nuôi, môi trường như: Thuốc diệt chuột có hoạt chất Brodifacoum, Bromadiolone, Coumatetralyl, Diphacinone,... để diệt chuột.
+ Đối với những loại thuốc dùng trộn với mồi để thả: Sử dụng thóc luộc, thóc mầm, ngô mầm hoặc các thức ăn ưa thích khác của chuột để trộn đều với thuốc thành bả theo liều lượng khuyến cáo.
+ Lượng thuốc sử dụng: Tùy theo số lượng chuột có trên đồng ruộng, để xác định liều lượng sử dụng phù hợp cho từng loại thuốc theo khuyến cáo.
+ Lựa chọn địa điểm diệt chuột: Ưu tiên tập trung diệt chuột ở những nơi chuột thường cư trú như:  Mương máng, bờ vùng, vùng cồn vệ, nghĩa trang, công trình thủy lợi, quanh các trang trại,.... 
+ Cách sử dụng: Đặt thuốc, bả tại cửa hang, đường đi của chuột hoặc nơi chuột hay cắn phá (nếu không phát hiện thấy hang hay đường đi của chuột).  Kiểm tra các điểm đặt thuốc sau 2 – 4 ngày, nếu chuột ăn hết cần phải bổ sung thêm cho đến khi chuột không ăn bả. Trong trường hợp đất bị ẩm ướt, mưa phùn cần lót nilon hoặc rải trấu trước khi đặt thuốc và phủ trấu lên để tránh bị mưa ẩm làm giảm chất lượng thuốc. 
+ Khi sử dụng thuốc hóa học diệt chuột phải tuân thủ nguyên tắc 4 đúng và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Sử dụng thuốc phải có dụng cụ bảo hộ lao động, cắm biển cảnh báo khu vực đặt bả, thông báo thời gian đặt bả để nhân dân chủ động bảo vệ gia súc, gia cầm và các động vật máu nóng.
+ Đối với diệt chuột trong khu dân cư, công sở, trường học, cơ sở y tế,... cần thực hiện đồng bộ với chiến dịch diệt chuột trên đồng ruộng.
+ Hàng ngày thu gom xác chuột để đốt tiêu huỷ hoặc chôn xa khu dân cư, nguồn nước sinh hoạt để đảm bảo vệ sinh môi trường.
+ Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc cấm, thuốc ngoài danh mục, dùng điện hay các biện pháp gây nguy hiểm cho người và vật nuôi để diệt chuột.
2. Các biện pháp kỹ thuật phòng trừ ốc bươu vàng
- Biện pháp thủ công: 
Tạo các rãnh xung quanh ruộng, khi tháo nước, ốc tập trung xuống rãnh để thu gom. 
Cắm que cọc rải rác trong ruộng để ốc leo lên đẻ trứng và thu trứng tiêu hủy. 
Dùng lưới mắt cáo bằng kim loại, lưới nilon có lỗ nhỏ chặn cống dẫn nước vào ruộng để ngăn ốc từ bên ngoài xâm nhập vào ruộng.
- Biện pháp sử dụng thuốc hóa học: 
Thuốc trừ ốc bươu vàng khá độc đối với động vật thủy do đó chỉ sử dụng khi mật độ ốc cao, ốc tuổi nhỏ không thể bắt bằng tay. 
Khi sử dụng thuốc hóa học cần đắp bờ giữ nước, không để nước trong ruộng chảy ra mương máng trong ít nhất 3 ngày. 
Không phun, rải thuốc gần khu vực nuôi trồng thủy sản. Sử dụng các thuốc như: Metaldehyde (Boxer 15GR, Anhead 12 GR, Bolis 12GB,...), Metaldehyde + Niclosamide (Starpumper 800WP,...)